Karşınızda SUI: Varlık Sahipliğinin Geleceği Mi?

SUI, gerçek dijital varlık sahipliğini desteklemek için benzersiz bir nesne odaklı veri modeli ve amaca yönelik programlama dili olan Move’u benimsemiş olan, izin gerektirmeyen bir 1. katman blok zinciridir. Solana öncelikle merkeziyetsiz finans (DeFi) üzerine yoğunlaşırken, SUI farklı bir yaklaşım benimseyerek merkeziyetsiz uygulamalar (DApp’ler) ve değiştirilemez tokenler (NFT’ler) konusunda üstünlük sağlamayı amaçlamaktadır. Bu nedenle SUI, çeşitli kripto yayınları tarafından “Solana Katili” olarak adlandırılmıştır.

Genel Bakış

• Temeli ve odak noktası: SUI, anında işlem kesinliğini, gelişmiş işlem hızlarını ve onu diğer birinci kademe zincirlerden ayıran özellik olan daha düşük akıllı sözleşme dağıtım gecikmelerini destekleyen bir 1. Katman blok zinciridir.

• Move programlama dili: SUI, akıllı sözleşme geliştirmeyi basitleştirmek ve DeFi erişilebilirliğini ve yeteneklerini geliştirmek için Rust tabanlı bir programlama dili olan Move’u kullanır.

• Yenilikçi işlem işleme: Daha yüksek verim, daha düşük gecikme süresi ve gelişmiş ölçeklenebilirlik için doğrulayıcılar tarafından paralel işleme özelliğine sahiptir ve oyun, bireysel ödemeler, vb. gibi pek çok alanda kati bir şekilde sıralanmış işlem listesi üzerinde küresel fikir birliği olmadan uygulamalar çalıştırılmasına olanak tanır.

• Verimlilik ve ölçeklenebilirlik: İşlem işlemeyi optimize ederek etkileyici hız ve ölçeklenebilirlik elde eder, anında tamamlanma ve bireysel işlem doğrulamaları yoluyla verimli işlemeye izin verir.

• Geliştiriciler ve kullanıcılar için dinamik ekosistem: SUI, programlamada sağlamlık, doğrulanabilirlik ve ifade edilebilirlik ile geliştirici dostu bir ortam sağlar. Ayrıca DApp erişimi için zkLogin ve yönetişim ile işlem ücretleri için çok yönlü bir SUI token gibi kullanıcı merkezli özellikler de sunar.

SUI Ağı Nedir?

SUI bir 1. Katman blok zinciridir, yani Bitcoin ve Ethereum gibi popüler ağlara benzer şekilde işlemlerin doğrulanması ve işlenmesi için temel altyapı görevi görür. 1. Katman blok zincirleri, belirli bir tokeni veya farklı tokenlerden oluşan bir ağı destekleyen omurgadır.

SUI’yi diğer birinci kademe zincirlerden ayıran şey, anında işlem kesinliği elde etmeye, akıllı sözleşme dağıtımındaki gecikmeleri azaltmaya ve genel işlem hızını artırmaya odaklanmasıdır. Bu hedeflere ulaşmak için SUI, Rust kripto programlama dilini temel alan yerel bir programlama dili olan Move’u kullanır. Move, geliştiriciler için akıllı sözleşmelerin geliştirilmesini basitleştirerek DeFi sektöründeki erişimi ve işlevselliği genişletir.

SUI’nin doğrulayıcıları, diğer blok zinciri ekosistemlerindeki madencilere benzer bir rol oynar. Ancak SUI, işlemlerin paralel olarak işlenmesini sağlayarak öne çıkmayı hedeflemektedir. Bu paralel işleme yaklaşımının ağın verimini artırması, gecikmeyi azaltması ve ölçeklenebilirliği geliştirmesi beklenmektedir. Bu, SUI için oyun, bireysel ödemeler ve fiziksel satış noktalarının işlemler için SUI kullanmasını sağlamak dâhil olmak üzere çeşitli potansiyel uygulamaların önünü açmaktadır.

SUI, bu tür bir işlem sürecini desteklemek için yatay olarak ölçeklenebilir, yani herhangi bir sınırlama olmaksızın uygulama taleplerini karşılamaya adapte olabilir ve her işlem için düşük işletme maliyetleri sağlar. Daha da önemlisi, SUI, mevcut birçok blok zinciri için önemli bir darboğaz olan, kesin olarak sıralanmış bir işlem listesi üzerinde küresel fikir birliği gerektirmez. Bu özellik, SUI’nin işlem sürecinin verimliliğine ve etkinliğine katkıda bulunarak onu blok zinciri alanındaki çeşitli kullanım durumları için umut verici bir seçenek hâline getirmektedir.

SUI Blok Zinciri Nasıl Çalışır?

SUI blok zinciri, işlemlerin gerçekleştirilmesine yönelik optimize edilmiş yaklaşımı sayesinde etkileyici bir hız ve ölçeklenebilirliğe sahiptir. Geleneksel blok zincirlerinin aksine SUI, birçok işlemi karmaşık karşılıklı bağımlılıklar olmaksızın basit transferler olarak ele alır. Bu optimizasyon, platformun işlemleri daha verimli bir şekilde işlemesini sağlar.

SUI, bunu başarmak için ağ bağlantılarını daha uzun süre açık tutar ve her işlemi hemen tamamlar. Platform, kullanıcıların sadece alıcılara varlık göndermek istediği basit işlemler için tüm blok zinciri yerine yalnızca gönderenin adresini kilitler. Bu, basit işlemler için olağan fikir birliği mekanizmasının atlanmasına yardımcı olur. SUI, işlemleri bloklar hâlinde gruplamak yerine her bir işlemi ayrı ayrı doğrular.

Bu strateji, gecikme süresini önemli ölçüde azaltarak her başarılı işlemin neredeyse anında sertifikalandırılmasını sağlar. Bu yüksek hız ve ölçeklenebilirlik, doğrulayıcılar ve talep sahipleri arasında iki yönlü bir el sıkışma sağlanması ile mümkün olur.

Şimdi SUI ekosistemindeki dört temel kavrama bakalım:

Nesneler

SUI’nin temel depolama birimi nesne olarak adlandırılır. Platformun depolama alanı, geleneksel blok zincirlerindeki hesaplara benzer şekilde nesneler etrafında döner. Örneğin, akıllı sözleşmeler Move nesnelerini manipüle edebilen Move paketleri olarak adlandırılır.

İşlemler

SUI defterindeki tüm güncellemeler ve değişiklikler işlemler aracılığıyla gerçekleşir. Her işlemde gönderenin adresi, gas girişi, gas fiyatı ve doğrulayıcı gibi meta veriler yer alır.

Doğrulayıcılar

SUI, her biri kendi yazılım örneğini ayrı makinelerde çalıştıran çeşitli bağımsız doğrulayıcılarla çalışır. Bu doğrulayıcılar, müşterilerden gelen okuma ve yazma taleplerini ele alarak SUI blok zincirinde çok önemli bir rol oynar.

Dağıtık defter, programlanabilir nesneleri saklar; bunların her biri benzersiz bir kimliğe sahiptir, bireysel adresler bu nesnelere sahiptir ve her adres birden fazla nesne tutabilir. Defter, belirli adresler tarafından gönderilen işlemler ile güncellenir. Bu işlemler nesneleri yazabilir, oluşturabilir, yok edebilir ve başka adreslere aktarabilir.

zKLogin

zkLogin, kullanıcıların Google veya Facebook gibi tanıdık web kimlik bilgilerini kullanarak SUI DApp’lerinde oturum açmalarını kolaylaştırır. Bu arada geliştiriciler, blok zinciri eylemlerini kullanıcılardan gizlemek için görünmez cüzdanlar kullanabilir ve kullanıcıların zincir üzerindeki paralarına erişmeleri için daha kolay bir yol sunabilir. ZkLogin sistemi, anımsatıcı ifade ve donanım cüzdanları da dâhil olmak üzere çeşitli hesap seçenekleri sunarak kullanıcıların DApp’lere zahmetsizce erişmesine yardımcı olur.

Sui’nin Programlama Dili Move’un Faydaları Nelerdir?

SUI’nin kendi programlama dili Move, geliştiriciler için çeşitli avantajlar sunar.

• Tasarımdan gelen güvenlik: Move, çeşitli güvenlik sorunlarını ve finansal zorlukları önlemeyi amaçlamaktadır. Bir tür sistemi kullanır ve varlıkların istemeden kopyalanmadığından veya yok edilmediğinden emin olmak için kaynaklara odaklanır.

• Doğrulanabilirlik: Move dili resmî doğrulamaya öncelik verir ve zincir üzerinde akıllı sözleşme gönderimi için bunu zorunlu kılar.

• Kaynak odaklılık: Move dilinde dijital varlıklar “kaynak” olarak adlandırılır, kopyalanamaz veya silinemez. Bu, tokenler gibi değerli ögeleri temsil etmek için önemlidir ve çift harcama sorunlarını önler.

• Ayrıntılı kontrol: Geliştiriciler, Move sayesinde, yetkilendirilen işlemler için ayrıntılı erişim kuralları belirleyerek veri değişikliklerini kontrol edebilirler.

• Anlatımsal Olma: Move son derece anlatımsaldır ve güvenlik sınırlamalarına rağmen çeşitli finansal sözleşmeler ve işlem mantığı oluşturabilir.

• Özel modüller: Geliştiriciler, yeniden kullanılabilir mantık için diğer dillerdeki kütüphanelere benzer özel Move modülleri oluşturabilirler.

• Modülerlik: Move, kod muhakemesini ve sorun gidermeyi basitleştirir. Her modül kaynak türlerini ve prosedürleri tanımlar.

SUI topluluğu, becerilerine bakılmaksızın tüm geliştiricileri hoş karşılar. Ayrıca, Move veya SUI ekosistemi ile ilgili sorularınız olması hâlinde kolayca destek alabilirsiniz. Daha fazla öğrenme fırsatı için SUI kurslarına da göz atabilirsiniz.

SUI Token Nedir?

SUI token toplam arzı 10.000.000.000 (on milyar token) ile sınırlandırılmıştır. Bu tokenlerin bir kısmı ana ağ başlatıldığında hemen kullanıma sunulacak, geri kalanı ise zaman içinde kademeli olarak veya stake ödülü olarak dağıtılacaktır.

SUI token, Sui platformunda dört temel amaca hizmet etmektedir:

Hisse Kanıtı (PoS) Mekanizmasına Katılım

Kullanıcılar, ağın güvenliğini sağlamaya ve işlemleri doğrulamaya yardımcı olan, platformun hisse kanıtı (PoS) mekanizmasına katılmak için SUI tokenlerini stake edebilirler.

Gas Ücreti Ödemeleri

SUI tokenleri, işlemlerin gerçekleştirilmesi ve saklanması veya SUI platformunda diğer işlemlerin yapılması amacıyla gereken gas ücretlerini ödemek için kullanılır.

Çok Yönlü Varlık

SUI tokenleri bir hesap birimi, bir değişim aracı ve bir değer deposu olmak gibi standart işlevler de dâhil olmak üzere çeşitli uygulamalar için kullanılabilen çok yönlü ve likit varlıklardır. Ayrıca, Sui ekosistemi genelinde akıllı sözleşmeler, birlikte çalışabilirlik ve birleştirilebilirlik yoluyla daha karmaşık işlevsellik sağlarlar.

Yönetişim

SUI token, sahiplerine protokol yükseltmeleri ve platformdaki değişiklikler gibi önemli konularda zincir içi oylamaya katılma hakkı vererek yönetişimde önemli bir rol oynar.

SUI tokeninin sınırlı bir arzı olduğundan, platform çeşitli kullanım durumlarının kilidini açtıkça ve milyonlarca kullanıcıyı çektikçe daha fazla ekonomik faaliyette kullanılması beklenmektedir.

Buna ek olarak, bir depolama fonu, daha yüksek zincir içi veri gereksinimlerinin daha büyük bir depolama fonu ile sonuçlandığı ve dolaşımdaki SUI token miktarını azalttığı parasal dinamikler yaratır. Bu mekanizma, token değerinin düzenlenmesine yardımcı olur ve SUI ekosistemi içinde uzun vadeli sürdürülebilirlik sağlar.

SUI, Oyun Blok Zinciri Alanında Neden Öne Çıkıyor?

SUI, oyuncu deneyimine, katılımına ve temsilciliğine öncelik veren oyun öncelikli yaklaşımı sayesinde oyun için benzersiz bir şekilde uyarlanmış bir blok zinciri olarak öne çıkıyor. Geliştiricilere bu ögeleri değiştirme esnekliği sağlarken çok sayıda küçük NFT varlığını verimli bir şekilde işlemek için tasarlanan nesne tabanlı yapısı SUI’yi diğerlerinden ayırıyor.

SUI blok zincirinin öne çıkan özelliklerinden biri de dinamik oyun NFT’leri konseptidir. Bu dinamik NFT’ler veya oyun ögeleri, oyun geliştiricilere bu varlıkların meta verilerini varlıkları yakmadan veya yeniden ihraç etmeden değiştirme imkânı sağlar. Bu, oyun ögelerinin oyun ekosistemi içinde ilerledikçe gelişebileceği ve oyun tarihinin önemli bir bölümünü taşıyabileceği anlamına gelir.

Bu dinamik özellik, oyun geliştiriciler için bir olasılıklar dünyasının kapılarını açmaktadır. Oyun ögelerine başarıları, kilometre taşlarını veya belirli ögelerle ilişkili benzersiz deneyimleri yansıtan yeni veriler ekleyebilirler. Örneğin, efsanevi silahlar, parçası oldukları görkemli savaşları gösteren ek meta veriler edinebilir veya oyuncuların karakterleri, onları oyun dünyasında daha da önemli hâle getiren özellikler ve başarılar biriktirebilirler.

SUI, oyun geliştiricilere bu cazip teklifi sunarak daha ilgi çekici ve sürükleyici oyun deneyimlerinin yaratılmasını sağlar. Oyuncular oyun içi eşyalarıyla daha derin bağlar kurabilir ve sanal dünya oyun ve hikâye ilerlemelerine göre dinamik olarak adapte olarak gelişebilir.

SUI İçin Sırada Ne Var?

Move Programlama Dilinde Yapılan Geliştirmeler

Move programlama dili sık sık işlevselliği ve geliştirici kullanılabilirliğini iyileştirmeyi amaçlayan güncellemeler alır. Bu güncellemelerin bir örneği, SUI vakfı web sitesinde yer alan bir blog yazısında ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Geliştirici Araçlarının ve SUI Temellerinin Genişletilmesi

Geçen yıl zkLogin gibi etkili araç ve temellerin kullanıma sunulmasının SUI daha da fazlasını sağlamaya hazırlanıyor. Bu geliştirmeler, mevcut araç setini geliştirerek ve SUI ekosistemini daha da zenginleştiren yeni işlevler sunarak geliştirici ve kullanıcı deneyimlerini geliştiriyor.

Yatay Ölçeklenebilirlik ve Doğrulayıcılar İçinde Parçalara Ayırma (Sharding)

SUI’nin ölçeklenebilirlik yol haritası, doğrulayıcılar içinde parçalara ayırma yoluyla yatay ölçeklenebilirliği içerir. Bu, doğrulayıcı düğümlerin işlemleri eş zamanlı olarak işlemek için ek işçi düğümleri etkinleştirmesine olanak tanıyarak işlem hacmi dalgalanmalarının verimli bir şekilde yönetilmesini ve optimum ağ performansını sağlar.

Sonuç

SUI blok zincirinin Web3 desteğine ve varlık sahipliğine verdiği önem, onu blok zinciri alanında diğerlerinden ayırıyor. Solana DeFi’ye odaklanırken SUI, DApp’ler ve NFT’lerde mükemmelleşmek için çalışarak ve kendisini dijital sanat, oyun ve koleksiyon pazarlarının taleplerini karşılayacak şekilde konumlandırarak benzersiz bir yaklaşım benimsiyor.

Bir 1. Katman blok zinciri olan SUI, Bitcoin ve Ethereum gibi popüler ağlarda olduğu gibi işlemlerin doğrulanması ve işlenmesi için temel altyapıyı sağlar. SUI’yi diğer birinci kademe zincirlerden ayıran şey, anında işlem kesinliği elde etmeye, akıllı sözleşme dağıtımındaki gecikmeleri azaltmaya ve genel işlem hızını artırmaya odaklanmasıdır.

Rust kripto programlamasına dayanan yerel bir programlama dili olan Move’un kullanımı, geliştiriciler için akıllı sözleşme geliştirmeyi basitleştirerek DeFi endüstrisindeki erişimi ve işlevselliği genişletiyor.

Herhangi bir blok zinciri projesine temkinli yaklaşmak ve dâhil olmadan önce kapsamlı bir araştırma yapmak son derece önemlidir. Durum tespiti yapmak büyük önem taşır. SUI gibi blok zinciri projelerine katılmadan önce her zaman teknolojiyi, riskleri ve potansiyel faydaları anlayın.